در دوران شیردهی چه چیزهایی نباید خورد
در دوران شیردهی چه چیزهایی نباید خورد؟ (راهنمای جامع برای مادران)
دوران شیردهی یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین دوره‌ها در زندگی هر مادر است. در این دوره، تغذیه صحیح و مراقبت از سلامت مادر و نوزاد از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از مادران در این دوران ممکن است نگران تاثیر مواد غذایی مختلف بر شیر خود و در نتیجه بر سلامت نوزادشان باشند. این مقاله به بررسی غذاهایی می‌پردازد که باید از مصرف آن‌ها در دوران شیردهی خودداری کنید یا حداقل مصرف آن‌ها را محدود کنید.
1. مواد کافئین‌دار
کافئین یکی از مواد شیمیایی است که در قهوه، چای، نوشابه‌های گازدار و برخی شکلات‌ها وجود دارد. در دوران شیردهی، مصرف زیاد کافئین ممکن است بر خواب نوزاد تاثیر بگذارد. نوزادان هنوز سیستم گوارش و متابولیسمی کاملاً توسعه نیافته دارند و ممکن است کافئین را به طور کامل از بدن خود دفع نکنند. مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند باعث بی‌قراری، تحریک‌پذیری و بی‌خوابی در نوزاد شود.
2. الکل
یکی از مواردی که در دوران شیردهی باید از آن پرهیز کرد، الکل است. الکل به راحتی وارد شیر مادر می‌شود و می‌تواند به نوزاد آسیب بزند. مصرف الکل می‌تواند بر رشد ذهنی و جسمی نوزاد تاثیر منفی بگذارد و حتی باعث مشکلات تغذیه‌ای و خواب آلودگی بیش از حد نوزاد شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود که مادران شیرده از مصرف الکل اجتناب کنند. اگر هم قصد مصرف الکل را دارند، باید حداقل ۲-۳ ساعت قبل از شیردهی از آن اجتناب کنند تا غلظت الکل در شیر کاهش یابد.
3. مواد غذایی تحریک‌کننده
برخی از مواد غذایی می‌توانند باعث تحریک دستگاه گوارش نوزاد شوند و باعث ایجاد مشکلاتی مانند نفخ، دل‌درد، یا کولیک در نوزاد گردند. این مواد غذایی شامل مواردی مانند:
- سبزیجات خانواده کلم (کلم، بروکلی، گل کلم): این سبزیجات ممکن است باعث نفخ در نوزاد شوند.
- حبوبات (لوبیا، نخود، عدس): حبوبات به دلیل ترکیبات گازی که دارند، می‌توانند باعث ایجاد نفخ و ناراحتی در نوزاد شوند.
- مواد غذایی تند و ادویه‌دار: مصرف مواد غذایی تند ممکن است باعث تحریک سیستم گوارش نوزاد شود.
4. شیر و لبنیات
اگرچه لبنیات منبع خوبی از کلسیم است، اما بعضی از نوزادان ممکن است به پروتئین موجود در شیر حساسیت داشته باشند. حساسیت به پروتئین شیر گاو می‌تواند باعث مشکلات گوارشی، تحریک پوستی، یا حتی بروز اگزما در نوزاد شود. مادرانی که به حساسیت‌های غذایی در نوزاد خود مشکوک هستند، باید مصرف لبنیات را محدود کنند و در صورت لزوم از جایگزین‌های بدون لاکتوز یا بدون پروتئین شیر استفاده کنند.
5. ماهی‌های سنگین و با سطح بالای جیوه
ماهیان مانند شمشیری، گیدا، مارلین، و ماهی تن (به ویژه نوع بزرگ آن) ممکن است حاوی مقادیر بالای جیوه باشند که می‌تواند به نوزاد آسیب بزند. جیوه می‌تواند به مغز نوزاد آسیب بزند و منجر به اختلالات عصبی شود. بنابراین، بهتر است که مادران شیرده از مصرف این نوع ماهی‌ها پرهیز کنند و در عوض، ماهی‌های کم‌جیوه مانند ماهی سالمون، کپور، یا ساردین را انتخاب کنند.
6. مواد غذایی حاوی مواد افزودنی و شیمیایی
مواد غذایی فرآوری شده و حاوی افزودنی‌ها و نگهدارنده‌ها می‌توانند برای مادر و نوزاد مضر باشند. این مواد معمولاً در غذاهایی مانند سوسیس، کالباس، چیپس، نوشابه‌های گازدار و برخی از غذاهای بسته‌بندی شده یافت می‌شوند. این افزودنی‌ها و نگهدارنده‌ها ممکن است بر سیستم گوارش نوزاد تاثیر بگذارند و حتی باعث ایجاد آلرژی یا مشکلات پوستی شوند.
7. غذاهای آلرژی‌زا
در دوران شیردهی، مادرانی که سابقه آلرژی دارند، باید مراقب مواد غذایی آلرژی‌زا مانند:
- پسته، بادام، فندق (مغزها)
- گندم و گلوتن
- مرغ و گوشت‌های خاص
- توت‌فرنگی و مرکبات
باشند. اگر مادر به یکی از این مواد غذایی حساسیت داشته باشد، نوزاد نیز ممکن است به آن‌ها واکنش نشان دهد. همچنین در صورتی که نوزاد نشانه‌های آلرژی مانند جوش یا اگزما را نشان دهد، مادر باید مصرف این مواد غذایی را متوقف کرده و با پزشک مشورت کند.
8. شکر و شیرینی‌ها
مصرف زیاد شکر و شیرینی‌ها در دوران شیردهی نه تنها برای مادر مضر است، بلکه ممکن است باعث تحریک دستگاه گوارش نوزاد نیز شود. غذاهای شیرین و پرکالری می‌توانند میزان انسولین در بدن مادر را افزایش دهند و در نتیجه شیر با طعم متفاوتی برای نوزاد تولید شود. این تغییر طعم ممکن است باعث بی‌تمایلی نوزاد به تغذیه از سینه شود. همچنین، مصرف بیش از حد شکر می‌تواند باعث چاقی و مشکلات متابولیکی در مادر گردد.
9. نمک زیاد
نمک زیاد در دوران شیردهی باید به طور جدی محدود شود. مصرف زیاد نمک می‌تواند به مشکلات فشار خون و نارسایی کلیوی در مادر منجر شود. همچنین، مقادیر زیاد نمک می‌تواند در شیر مادر نیز وارد شود و نوزاد را در معرض خطرات سلامتی قرار دهد. بهتر است که در دوران شیردهی از غذاهای تازه و کم‌نمک استفاده کنید و از مصرف غذاهای آماده و فرآوری شده که میزان زیادی نمک دارند، خودداری کنید.
10. غذاهای چرب و سرخ‌شده
غذاهای چرب و سرخ‌شده حاوی مقدار زیادی چربی‌های ناسالم هستند که می‌توانند بر روی سلامت مادر و نوزاد تاثیر منفی بگذارند. این چربی‌ها ممکن است به افزایش وزن و مشکلات قلبی در مادر منجر شوند. همچنین، این غذاها می‌توانند طعم شیر مادر را تغییر دهند و باعث ناراحتی و بی‌تمایلی نوزاد به تغذیه از سینه شوند.
نکات پایانی
در دوران شیردهی چه چیزهایی نباید خورد در دوران شیردهی، تغذیه صحیح و مناسب نه تنها برای سلامت مادر، بلکه برای رشد و توسعه نوزاد نیز بسیار حائز اهمیت است. رعایت نکات ذکر شده در این مقاله می‌تواند به شما کمک کند تا از سلامت خود و نوزادتان محافظت کنید. در هر صورت، اگر در مورد رژیم غذایی خود یا تاثیر مواد خاص بر شیر مادر و سلامت نوزاد سوالی دارید، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
تغذیه در دوران شیردهی باید به گونه‌ای باشد که سلامت مادر را حفظ کند و در عین حال شرایط رشد و توسعه نوزاد را نیز بهبود بخشد. انتخاب مواد غذایی سالم و رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای می‌تواند به نوزاد کمک کند تا بهترین بهره را از شیر مادر ببرد و در رشد و تکامل خود به بهترین شکل ممکن پیشرفت کند.